Co zrobi komornik jeśli nic nie mam?
Aby zapewnić skuteczną egzekucję, komornik zaraz po dokonaniu wszczęcia w pierwszej kolejności ustala sytuację majątkową dłużnika, tzn. sprawdza w dostępnych bazach czy:
- dłużnik pracuje,
- pobiera świadczenia emerytalno-rentowe,
- posiada środki na rachunkach bankowych,
- czy dłużnikowi przysługuje zwrot z podatku z urzędu skarbowego,
- czy jest właścicielem pojazdów mechanicznych oraz nieruchomości.
Następnie podczas czynności terenowych podejmowanych w miejscu zamieszkania dłużnika, komornik sprawdza czy dłużnik posiada ruchomości przedstawiające wartość handlową, czyli nadające się do sprzedaży licytacyjnej.
Co jeśli komornik stwierdzi, że nie posiadam żadnego majątku?
Jeżeli w wyniku podjętych czynności komornik ustali, że dłużnik nie pracuje, pracuje za wynagrodzeniem minimalnym, pracuje „na czarno” i nie da się ustalić kto go zatrudnia, nie pobiera świadczeń emerytalno-rentowych lub pobiera je w kwocie niepodlegającej egzekucji, nie posiada środków na rachunkach bankowych, nieruchomości i jakichkolwiek rzeczy dających się spieniężyć, wówczas komornik stwierdzi, że dłużnik na obecną chwilę nie posiada żadnego majątku, z którego można prowadzić egzekucję.
Jeżeli w wyniku podjętych czynności komornik ustali, że dłużnik nie pracuje, pracuje za wynagrodzeniem minimalnym, pracuje „na czarno” i nie da się ustalić kto go zatrudnia, nie pobiera świadczeń emerytalno-rentowych lub pobiera je w kwocie niepodlegającej egzekucji, nie posiada środków na rachunkach bankowych, nieruchomości i jakichkolwiek rzeczy dających się spieniężyć, wówczas komornik stwierdzi, że dłużnik na obecną chwilę nie posiada żadnego majątku, z którego można prowadzić egzekucję.
Wówczas z urzędu (tj. bez składania dodatkowego wniosku przez strony) komornik umorzy postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Kodeks postępowania cywilnego opisuje tę sytuację jako taką, w której jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (art. 824 § 1 pkt 3 kpc). W praktyce wskazany przepis jest najczęstszą podstawą umorzenia postępowania egzekucyjnego.
Co oznacza umorzenie postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji?
Umorzenie postępowania na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc oznacza stwierdzenie przez komornika, że w tym momencie nie ma możliwości doprowadzenia do spłaty długu. Umorzenie postępowania nie oznacza jednak umorzenia długu. Dług nadal istnieje, odsetki od należności stale rosną, a dodatkowo do zadłużenia należy doliczyć koszty bezskutecznej egzekucji, których w przyszłości może domagać się wierzyciel wraz z długiem.
Ważne jest by mieć świadomość, że umorzenie postępowania egzekucyjnego wskutek stwierdzenia bezskuteczności nie jest niczym pozytywnym dla dłużnika, bowiem w przyszłości wierzyciel najpewniej ponownie skieruje sprawę do egzekucji. Wierzyciel ma na takie działanie kolejne 6 lat.
Skierowanie sprawy do komornika przerywa bieg przedawnienia długu, a po umorzeniu postępowania bieg ten biegnie od nowa (tzn. ponowne 6 lat od uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania).
Wierzyciel może tym samym składać wniosek egzekucyjny nieograniczoną liczbę razy oczekując, że w tym czasie dłużnik rozpocznie pracę, nabędzie jakiś majątek, np. samochód, odziedziczy nieruchomość lub przejdzie na emeryturę. Ponadto wiele firm, banków i instytucji rezygnuje z osobistego zajmowania się ponowną egzekucją i sprzedaje długi firmom windykacyjnym, które profesjonalnie zajmują się egzekwowaniem skupionych należności. Wówczas, w wyniku cesji wierzytelności – w miejsce np. banku (wierzyciel pierwotny) wchodzi firma windykacyjna (wierzyciel wtórny).
Co jeśli miałem majątek, a się go pozbyłem przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego lub w jego toku?
Takie zachowanie może zostać uznane za przestępstwo. Utrudnianie egzekucji doprowadzające jej udaremniania stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 300 kk). Karze podlegają przypadki:
- darowania,
- niszczenia,
- uszkadzania,
- sprzedawania składników majątku
w zamiarze doprowadzenia do swojej niewypłacalności.
Dla zaistnienia przestępstwa wymagany jest skutek w postaci niezaspokojenia wierzyciela lub uszczuplenia jego zaspokojenia (tzn. nie będzie stanowić przestępstwa np. sprzedaż nieruchomości zagrożonej zajęciem przy jednoczesnej spłacie wierzyciela z otrzymanych ze sprzedaży środków).
Należy pamiętać, że komornik uzyskuje informacje z urzędu skarbowego dotyczące czynności cywilno-prawnych podjętych do 5 lat wstecz od wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Jeśli komornik ustali, że dłużnik wyprzedawał majątek lub przepisywał go na członków rodziny, poinformuje o tym wierzyciela, któremu przysługiwać będzie prawo żądania uznania takiego rozporządzenia majątkiem przez dłużnika za nieważne (skarga pauliańska).