Kiedy komornik przestaje ściągać alimenty?

W Polsce komornicy prowadzą aktualnie ponad pół miliona postępowań egzekucyjnych z tytułu niezapłaconych alimentów, a mimo to świadomość prawna dotycząca ściągania alimentów jest niska. Poniżej opisano odpowiedzi na najczęściej zadawane w tej sprawie pytania.

Czy komornik umorzy postępowanie egzekucyjne jeśli nie znajdzie majątku dłużnika?

W szczególności panuje przeświadczenie, że można jakoś ukryć się przed komornikiem i nie płacić zaległych alimentów, zapominając przy tym, że w przypadku egzekucji alimentów to ukrywanie się nie przed komornikiem, a przed własnym dzieckiem. Wiele osób chcąc uniknąć spłaty alimentów ukrywa swój majątek, przepisuje go na innych, nie korzysta z kont bankowych lub pracuje „na czarno”. Takie działania doprowadzają do niemożności odnalezienia majątku dłużnika pozwalającego na spłatę zaległych i bieżących alimentów, co prowadzi do bezskuteczności egzekucji w danej sprawie. Nie oznacza to jednak, że komornik umorzy wówczas postępowanie, ponieważ ma on obowiązek z urzędu poszukiwać majątku dłużnika i co najmniej raz na sześć miesięcy kierować zapytania do odpowiednich organów w celu uzyskania informacji o aktualnym statusie majątkowym dłużnika. Komornik może więc właściwie prowadzić postępowanie alimentacyjne do skutku przez wiele lat, do spłacenia należnych alimentów w całości. 

Czy komornik umorzy sprawę jeśli dziecko skończy 18 lat?

Panuje również błędne przekonanie, że komornik z urzędu zaprzestanie prowadzenia egzekucji w przypadku, gdy alimentowany osiągnie pełnoletność lub gdy zakończy naukę. Nic bardziej mylnego. Stwierdzenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego w związku ze zmianą okoliczności po stronie alimentowanego (np. zaprzestanie nauki, możliwość samodzielnego utrzymania się wskutek podjęcia pracy) może stwierdzić jedynie sąd, który ten obowiązek nałożył. Komornik jako organ powołany do wykonywania orzeczeń sądów nie jest uprawniony do badania takich okoliczności. Podsumowując, dopóki orzeczenie zasądzające alimenty pozostaje w mocy, komornik powinien egzekwować alimenty na jego podstawie. 

Nawet jeśli sąd stwierdzi, że obowiązek alimentacyjny wygasł i alimentowanemu nie należą się bieżące alimenty, komornik dokona kalkulacji i wyliczy, ile alimentów zaległych pozostaje do wyegzekwowania od dłużnika. Gdy przyjdzie taki moment, że dłużnik zacznie pobierać emeryturę lub inne świadczenie, bądź też odziedziczy majątek po rodzicach, komornik skieruje egzekucję do tego składnika majątku. Należy więc pamiętać, że o ile da się pracować „na czarno”, to nie da się w ten sposób otrzymywać świadczeń emerytalno-rentowych. Świadome zbywanie majątku lub nieprzyjmowanie spadku w celu pokrzywdzenia wierzyciela stanowi natomiast przestępstwo ścigane na podstawie Kodeksu karnego.

Czy komornik umorzy postępowanie jeśli dłużnik spłaca alimenty na bieżąco?

Kolejnym często występującym przekonaniem jest założenie, że jeśli komornik wyegzekwował alimenty zaległe i dłużnik płaci alimenty na bieżąco, to postępowanie egzekucyjne co do alimentów przyszłych zostanie umorzone. To również nie jest prawdą. Alimenty są świadczeniem powtarzającym się i komornik co miesiąc ma obowiązek egzekwować kolejną ratę. W toku postępowania egzekucyjnego dłużnik ma zatem obowiązek płacić alimenty za pośrednictwem komornika. 

Kiedy komornik może umorzyć egzekucję alimentów?

Kiedy więc komornik przestaje ściągać alimenty? Najczęstszym przypadkiem, kiedy komornik umarza postępowanie egzekucyjne jest złożenie przez wierzyciela wniosku o umorzenie egzekucji, potocznie nazywane „wycofaniem alimentów od komornika”. Komornik prowadzi postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela (alimentowanego jeśli jest pełnoletni lub jego przedstawiciela ustawowego), zatem wierzyciel jako dysponent postępowania egzekucyjnego może w każdym czasie i bez podania przyczyny złożyć wniosek o umorzenie postępowania. Wówczas dłużnik ma obowiązek ponieść koszty komornicze i dalej płacić alimenty bezpośrednio do wierzyciela. Oczywiście wierzyciel może złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego wyłącznie co do należności na jego rzecz, tj. w przypadku gdy w sprawie występuje zadłużenie na poczet świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego, należności te pozostają wciąż do spłaty i w ich zakresie postępowanie egzekucyjne będzie kontynuowane.

Czy można ponownie wszcząć egzekucję alimentów?

Nawet jeśli sprawa została umorzona z wniosku wierzyciela, w przypadku gdy dłużnik znowu nie będzie wywiązywał się ze swojego obowiązku i przestanie płacić alimenty dobrowolnie w terminie i wysokości wskazanej przez sąd, wierzyciel (lub jego opiekun) może ponownie skierować wniosek o egzekucję do komornika. Terminowe płacenie alimentów w pełnej wysokości pozwala na normalne funkcjonowanie rodziny, zaplanowanie wydatków i niezaciąganie zobowiązań w celu utrzymania dziecka. Zaleganie z płaceniem alimentów może zatem skutkować  ponownym złożeniem wniosku egzekucyjnego do komornika, który ma pomóc wykonać orzeczenie sądu przy wykorzystaniu środków przymusu (zajęcie kont, wynagrodzenia, emerytury, pojazdów mechanicznych itp.).

Czy można zawiesić egzekucję alimentów?

Szczególnym przypadkiem, w którym komornik może zaprzestać egzekucji, jest możliwość zawieszenia postępowania i umorzenia egzekucji świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeśli dłużnik spełni łącznie kilka warunków:

• nie ma żadnych zaległości (czyli spłacił wszystkie alimenty zaległe i w egzekucji pozostają wyłącznie alimenty przyszłe), 
• jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i komornik prowadzi z wynagrodzenia skuteczną egzekucję (czyli miesięczne potrącenie z wynagrodzenia zaspokaja bieżącą ratę alimentacyjną),
• dłużnik złoży jednocześnie do depozytu sądowego kwotę odpowiadającą 6-krotności miesięcznych alimentów z umocowaniem komornika do podjęcia tej sumy w przypadku stwierdzenia zwłoki dłużnika.