Koszty komornicze - czym są i ile wynoszą?

Czym są koszty komornicze?

Prowadzenie postępowania egzekucyjnego wiąże się z kosztami. W zależności od wyniku postępowania ponosi je tymczasowo wierzyciel, który skierował wniosek do komornika lub dłużnik – jeśli egzekucja okaże się skuteczna.

Na koszty komornicze składają się opłata komornicza i wydatki związane z prowadzeniem postępowania. Upraszczając, opłaty stanowią należność na rzecz komornika, a wydatki to koszty, które komornik sam musi ponieść w związku z prowadzeniem postępowania (np. koszt wysłania listów opłacany na rzecz Poczty Polskiej). Mimo że wydatki są uwzględniane w kosztach komorniczych, to nie stanowią one wynagrodzenia komornika. Wysokość poszczególnych wydatków jest jednakowa na terenie całej Polski, ponieważ stawki za poszczególne rodzaje wydatków są regulowane odgórnie.

1. Opłata komornicza

Podstawowy składnik kosztów komorniczych stanowi opłata. Przy egzekucji świadczeń pieniężnych, czyli w zdecydowanej większości spraw, opłata komornicza stanowi prowizję od kwoty wyegzekwowanego długu. Zasadą jest naliczanie opłaty w stawce wynoszącej 10% kwoty przekazanej wierzycielowi. Np. w przypadku wyegzekwowania od dłużnika kwoty 2200 zł komornik przekazuje wierzycielowi 2000 zł i zatrzymuje 200 zł tytułem należnej opłaty.
Istotne jest również zastrzeżenie, że końcowa opłata nie może wynieść mniej niż 200 zł i więcej niż 50 tys. zł w jednej sprawie.
 
2. Wydatki
 
Wśród najczęściej spotykanych wydatków należy wymienić koszty doręczenia korespondencji, czyli wysłania listów poleconych za pośrednictwem operatora pocztowego oraz koszty uzyskania informacji lub dokumentów koniecznych do prowadzenia postępowania (aktualnie zapytanie do ZUS wiąże się z kosztem 45,44 zł, do Urzędu Skarbowego – 50,00 zł a do Centralnej Bazy Ksiąg Wieczystych 20,00 zł). Przy egzekucji z nieruchomości należy liczyć się z kosztem sporządzenia operatu szacunkowego przez biegłego sądowego, którego koszt może wynieść nawet kilka tysięcy złotych, jak również kosztem dokonania ogłoszeń i obwieszczeń o planowanej licytacji.
 
 
   
Jakich kosztów może spodziewać się dłużnik?
 

Załóżmy, że komornik egzekwuje dług w wysokości 500,00 zł. Minimalna opłata wyniesie wówczas 200,00 zł, natomiast wydatki będą uzależnione od czynności podjętych w sprawie. Jeśli komornik dokona zapytania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych żeby dowiedzieć się czy dłużnik pracuje lub pobiera emeryturę po stronie wydatków doliczony zostanie koszt w kwocie 45,44 zł. W każdej sprawie komornik wysyła listy, których koszt wynosi obecnie 7,79 zł za jeden list polecony rozmiaru „S”. Zatem do długu w wysokości 500,00 zł dodatkowo dojdą koszty komornicze w kwocie wynoszącej przynajmniej 268,81 zł.

W odniesieniu do pozycji należnych wierzycielowi, poza należnością główną (np. kwota niespłaconego kredytu lub innej niezapłaconej należności), dłużnik zapłaci dodatkowo:
 
  • odsetki na rzecz wierzyciela, 
  • koszty procesu, czyli koszt zasądzenia świadczenia,
  • koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym, jeśli wierzyciel jest reprezentowany przez radcę prawnego lub adwokata. 
 
Przykładowa kalkulacja uwzględniająca opisane wyżej pozycje:

 

Opłata komornicza 200 zł
Wydatki – Koszty uzyskania informacji 45,44 zł
Wydatki – Koszty doręczenia korespondencji (3x list) 23,37 zł
_________
Łączne koszty komornicze 268,81 zł

 
Dług (należność główna) 500 zł

Odsetki na dzień dokonania spłaty 20 zł
Koszty procesu 210 zł
Koszty zastępstwa 67,50 zł
________
Razem dla wierzyciela 797,50 zł

Wskazany przykład obrazuje, jak z kwoty niezapłaconego długu w kwocie 500 zł należność konieczna do spłaty zobowiązania zwiększyła się ponad dwukrotnie do łącznej kwoty 1 066,31 zł i to nie wyłącznie opłata komornicza wpłynęła na taki stan rzeczy. 

  

Kogo obciążają koszty komornicze?

Wszelkie koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji obciążają dłużnika i są od niego ściągane wraz z egzekwowanym roszczeniem. Jak wspomniano wcześniej na koszty komornicze składa się opłata oraz wydatki. Warto wziąć pod uwagę, że o ile opłata komornicza jest ściśle przewidziana przez przepisy prawa, a komornik nie ma dowolności przy jej ustalaniu, to na wysokość wydatków poniesionych w toku postępowania istotny wpływ ma postępowanie dłużnika.
 
W przypadku dokonania dobrowolnej spłaty długu komornik nie zdąży dokonać wielu płatnych zapytań, które finalnie obciążałyby dłużnika, komornik nie będzie musiał również wysyłać wielu listów w sprawie. W przypadku braku współpracy ze strony dłużnika komornik jest natomiast zobligowany do dokonywania zapytań, szukania źródeł dochodu dłużnika, dokonywania zajęć pojazdów i innych przedstawiających wartość handlową ruchomości, a następnie ich licytacji oraz do podejmowania wszelkich czynności, które mają doprowadzić do wyegzekwowania długu.
 
Zatem długie i wymagające podejmowania wielu czynności postępowanie egzekucyjne będzie o wiele bardziej kosztowne dla dłużnika, a wyegzekwowane kwoty – zamiast na spłatę długu – w większym stopniu będą zaliczane na spłatę wygenerowanych kosztów.
 
 
  
Czy gdy spłacę bezpośrednio do wierzyciela to uniknę kosztów?
  
Nie. Sytuacja taka została przewidziana przez ustawę o kosztach komorniczych, która precyzyjnie określa, że komornik ma obowiązek pobrania od dłużnika opłaty w przypadku dokonania przez niego spłaty po wszczęciu postępowania egzekucyjnego i bez znaczenia pozostaje fakt, czy spłaty dłużnik dokonał na rachunek bankowy komornika czy bezpośrednio do wierzyciela.
 
  
 
Co się dzieje jeśli komornikowi nie uda się nic wyegzekwować?
  

Jeśli w momencie prowadzenia postępowania egzekucyjnego zadłużenie jest nieściągalne, tzn. dłużnik nie posiada majątku pozwalającego na prowadzenie egzekucji (np. osiąga minimalne wynagrodzenie, nie posiada samochodu, nie ma oszczędności i nie chce samodzielnie spłacać długu itp.) prawdopodobnie po wielu czynnościach podjętych w celu ustalenia stanu majątkowego dłużnika komornik umorzy postępowanie egzekucyjne. Należy jednak pamiętać, że umorzenie postępowania nie oznacza umorzenia długu. Dług nadal istnieje, odsetki od długu wciąż rosną, a wierzyciel może ponownie za jakiś czas złożyć wniosek o egzekucję do wybranego przez siebie komornika. Ponadto wierzyciel ma prawo domagać się zwrotu kosztów ustalonych przez komornika, który uprzednio prowadził postępowanie i któremu nie udało się ściągnąć długu. W takim przypadku nie warto również liczyć na przedawnienie roszczenia, ponieważ wszczęcie postępowania u komornika przerywa bieg przedawnienia, który po zakończeniu postępowania biegnie od nowa.


Czy cała opłata trafia do komornika?

Nie, komornik w pierwszej kolejności ma obowiązek odprowadzenia części uzyskanych opłat na rzecz Skarbu Państwa, a z pozostałej kwoty ma obowiązek pokryć koszty prowadzenia kancelarii komorniczej, czyli sfinansować koszt wynajmu lokalu, wynagrodzeń dla pracowników kancelarii, składek ZUS, rachunków za energię, media, dostępów do profesjonalnego oprogramowania, składek samorządowych, kosztów sprzętu komputerowego, obsługi drukarek i wszelkiego sprzętu. Komornik nie jest opłacany przez państwo, a funkcjonujące rozwiązanie sprawia, że komornik prowadzi kancelarię na własny rachunek i na własne ryzyko, mimo że nie jest przedsiębiorcą.