Który komornik jest właściwy? Który komornik ma pierwszeństwo?

Kilku komorników może prowadzić postępowania egzekucyjne wobec tego samego dłużnika jeśli posiada on wiele różnych niespłaconych zadłużeń. Wynika to z faktu, że wierzyciele mają prawo swobodnego przekazywania sprawy do komorników, pod warunkiem, że działają w apelacji lub rewirze dłużnika. Nie zawsze jednak komornicy mogą działać niezależnie od siebie i w niektórych sytuacjach muszą przekazać sprawy do komornika właściwego.

Różni komornicy mogą niezależnie prowadzić postępowania egzekucyjne przeciwko temu samemu dłużnikowi tak długo, dopóki nie zajmą tego samego składnika majątku dłużnika, na przykład:

  • wynagrodzenia za pracę, 
  • środków na rachunku bankowym,
  • emerytury.
  • ruchomości (np. samochód).

Na przykład, jeśli jeden komornik zajął samochód dłużnika, a drugi wynagrodzenie za pracę – każdy z tych komorników prowadzi niezależną od siebie egzekucję i nie zachodzi potrzeba ustalenia komornika, który powinien dalej prowadzić sprawy przeciwko temu dłużnikowi. 

A zatem rozstrzyganie, który komornik ma pierwszeństwo ma znaczenie tylko wtedy, kiedy zostanie zajęty ten sam składnik majątku dłużnika (np. wynagrodzenie za pracę) przez dwóch lub więcej komorników. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zbiegiem egzekucji komorniczych. Należy więc pamiętać, że zbieg egzekucji zachodzi nie do samej osoby dłużnika, lecz do jego składnika majątku. 

Wtedy przy ustaleniu, który komornik ma pierwszeństwo, decydujące znaczenie ma miejsce zamieszkania dłużnika i to, który komornik dokonał zajęcia jako pierwszy. I tak można wyróżnić zasadniczo trzy sytuacje:

  1. Jeśli żaden komornik nie jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika, dalszą łączną egzekucję prowadzi ten komornik, który pierwszy dokonał zajęcia, 
  2. Jeśli wszyscy komornicy są właściwi ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika, dalszą łączną egzekucję prowadzi ten komornik, który pierwszy dokonał zajęcia,
  3. Jeśli jeden komornik jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika a pozostali nie są właściwi, dalszą łączną egzekucję prowadzi komornik właściwy dla miejsca zamieszkania dłużnika.

Istotne jest, że w pierwszych dwóch sytuacjach moment dokonania zajęcia określony jest jako dzień doręczenia pracodawcy, bankowi lub organowi emerytalno-rentowemu zajęcia od komornika (data wpływu pisma). Dlatego przy udzielaniu odpowiedzi na zajęcie komornikowi przez pracodawcę powinien on wskazać datę wpływu zajęć od pozostałych komorników, aby mogli oni ustalić, który z nich będzie miał pierwszeństwo do prowadzenia spraw dłużnika. 

W przypadku wystąpienia opisywanego wyżej zbiegu egzekucji, właściwy komornik przejmuje sprawę dłużnika od komornika, który jest niewłaściwy i dalej prowadzi jednocześnie wszystkie sprawy dłużnika, dla których wystąpił zbieg.

Nie należy pierwszeństwa dla właściwego komornika rozumieć jako sytuacji, w której pracodawca powinien najpierw spłacić komornika z pierwszeństwem, a kiedy już go spłaci, przystąpić do spłaty kolejnego. W przypadku zbiegu egzekucji (czyli zajęcia tych samych środków, rzeczy, wierzytelności, praw) zawsze jeden komornik otrzymuje całe potrącenie, które musi każdorazowo podzielić na wszystkie sprawy dłużnika. Komornik wysyła wówczas plan podziału, w którym wskazuje, ile z miesięcznego potrącenia otrzyma każdy z nich.